تیرآهن هاش (H-Beam) چیست؟
تیرآهن هاش یا تیرآهن بالپهن یکی از مقاطع فولادی سنگین و پرکاربرد در صنعت ساختوساز است که مقطع عرضی آن شبیه حرف انگلیسی H است. این شکل خاص باعث میشود تیرآهن هاش مقاومت بسیار بالایی در برابر بارهای محوری و خمشی داشته باشد. در زبان انگلیسی به آنها Wide Flange Beam نیز گفته میشود.
ساختار تیرآهن هاش:
تیرآهن H دارای دو بخش اصلی است:
جان (Web):
قسمت عمودی در وسط مقطع H که وظیفهی مقاومت در برابر نیروهای برشی را دارد.
بالها (Flanges):
دو قسمت افقی در بالا و پایین که در برابر خمش مقاومت میکنند.
بر خلاف تیرآهن IPE یا INP که در آنها بالها باریکتر و نازکتر هستند، در تیرآهن هاش بالها پهنتر و ضخیمتر هستند و اغلب ضخامت بال و جان با هم برابر یا نزدیک به هم هستند.
کاربردهای تیر آهن هاش :
تیرآهن هاش (H-Beam یا تیرآهن بالپهن)، یکی از مهمترین مصالح فولادی در صنایع ساختمانی و عمرانی محسوب میشود. این نوع تیرآهن به دلیل شکل خاص مقطع خود (شبیه حرف H انگلیسی) دارای مقاومت بالا و ویژگیهای مهندسی منحصر بهفرد است.
۱. استفاده در اسکلت فلزی سازهها
تیرآهن هاش بهطور گسترده در ساخت اسکلت فلزی ساختمانهای بلندمرتبه، پلها، سولهها، و سازههای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل سطح مقطع گسترده بالها، این تیرآهن توانایی تحمل بارهای عمودی و جانبی را بهصورت همزمان دارد. این ویژگی باعث افزایش پایداری سازه در برابر نیروهای خارجی از جمله زلزله و باد میگردد.
۲. کاربرد در ساخت پلها
در پلهای فلزی یا ترکیبی (فلز-بتن)، از تیرآهن هاش به عنوان عضو باربر اصلی در عرشه یا پایههای پل بهره گرفته میشود. طراحی بال پهن این تیرآهنها باعث میشود تنشهای فشاری و کششی بهخوبی توزیع شده و خطر کمانش (buckling) کاهش یابد.
۳. استفاده در پروژههای صنعتی و پالایشگاهی
تیرآهنهای هاش در ساخت سازههای فلزی سنگین مانند سازههای پالایشگاهها، پتروشیمیها، نیروگاهها و سازههای پشتیبان ماشینآلات سنگین مورد استفاده قرار میگیرند. مقاومت بالا در برابر بارهای سنگین و قابلیت نصب آسان از دلایل اصلی انتخاب این نوع تیرآهن در پروژههای مذکور است.
۴. کاربرد در ساخت سولهها و سالنهای بزرگ
در طراحی سازههای سبک اما با دهانههای بلند، مانند سولههای صنعتی، انبارها، و سالنهای ورزشی، تیرآهنهای هاش نقش حیاتی دارند. این تیرها میتوانند بدون نیاز به ستونهای میانی، فواصل زیادی را پوشش دهند و در عین حال، پایداری سازه را حفظ کنند.
۵. استفاده در زیرسازی ماشینآلات سنگین
در بسیاری از صنایع سنگین، برای ایجاد پایهای محکم برای استقرار ماشینآلات حجیم و ارتعاشی، از تیرآهنهای هاش بهعنوان شاسی یا قاب پشتیبان استفاده میشود. این تیرآهنها توان تحمل وزن زیاد و ضربات ناشی از عملکرد دستگاه را دارند.
۶. کاربرد در پروژههای زیرساختی
تیرآهن هاش در ساخت تونلها، راهآهنها، سدها و اسکلهها نیز کاربرد دارد. در این موارد، از آن بهعنوان عضو تقویتی، مهاربند، یا تکیهگاه بارهای دینامیکی و استاتیکی استفاده میشود.
۷. استفاده در مقاومسازی سازهها
در پروژههای تقویت و بهسازی لرزهای ساختمانهای موجود، تیرآهنهای هاش بهعنوان عضو افزودهشده برای افزایش مقاومت خمشی و برشی ستونها و تیرها بهکار گرفته میشوند. این نوع تیرآهنها به دلیل سطح مقطع مؤثر و مقاومت بالا، گزینهای مطلوب برای تقویت سازههای فرسوده بهشمار میآیند.
تیر آهن هاش (H-Beam) که در برخی منابع با نامهای “تیرآهن بالپهن” یا “تیرآهن H شکل” نیز شناخته میشود، یکی از انواع مقاطع فولادی پرکاربرد در صنعت ساختمان و سازههای فلزی است. این نوع تیرآهن دارای بالهایی پهن و جان نسبتاً ضخیمی است که به دلیل شکل مقطع آن، شباهت زیادی به حرف انگلیسی “H” دارد. در ادامه، انواع تیرآهن هاش را توضیح می دهیم.
۱. تیر آهن هاش سبک (HEA)
ویژگیها:
تیرآهن HEA دارای بالهایی با ضخامت کمتر نسبت به جان میباشد.
وزن آن نسبت به دیگر انواع تیرآهن هاش کمتر است و به همین دلیل، به عنوان “هاش سبک” شناخته میشود.
کاربردها:
این نوع تیرآهن بیشتر در سازههای سبک، قابهای فلزی، اسکلت سولهها و ساخت خرپا بهکار میرود.
در پروژههایی که باربری زیادی نیاز نیست، گزینهی مناسبی محسوب میشود.
۲. تیر آهن هاش سنگین (HEB)
ویژگیها:
تیرآهن HEB دارای بالهایی با ضخامت بیشتری نسبت به HEA است.
نسبت به HEA، از مقاومت خمشی و برشی بالاتری برخوردار است.
ابعاد بالها و جان در این نوع، به هم نزدیکتر است و باعث تعادل بهتر در بارگذاری میشود.
کاربردها:
برای ساخت سازههای سنگین، ستونهای باربر، تیرهای اصلی سقف، پلها و فونداسیونهای مقاوم استفاده میشود.
در پروژههای عمرانی با بارگذاری سنگین، گزینهی ایدهآلی بهشمار میرود.
۳. تیر آهن هاش فوق سنگین (HEM)
ویژگیها:
HEM سنگینترین نوع تیرآهن هاش است و دارای ضخامت بسیار زیاد در بال و جان میباشد.
ظرفیت باربری بسیار بالا و مقاومت فوقالعاده در برابر نیروهای خمشی، فشاری و برشی دارد.
کاربردها:
در ساخت سازههای بسیار سنگین مانند پلهای بزرگ، سکوهای نفتی، اسکلهها و سازههای صنعتی با بارگذاری خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
برای مواقعی که پایداری سازه اهمیت ویژهای دارد، این نوع انتخاب میشود.
نکات فنی مشترک در انواع تیر آهن هاش:
استاندارد تولید:
تیرآهنهای هاش طبق استانداردهای DIN 1025 آلمان یا استانداردهای مشابه بینالمللی تولید میشوند.
جنس متریال:
معمولاً از فولاد ST37، ST44، ST52 یا معادل آنها با توجه به نیاز پروژه ساخته میشوند.
طول رایج:
بیشتر تیر آهنهای هاش در طولهای 6 تا 12 متر عرضه میشوند اما قابلیت برش به طولهای سفارشی نیز وجود دارد.
نکات مهم خرید تیرآهن هاش :
در هنگام خرید تیرآهن هاش (H-Beam)، توجه به مجموعهای از نکات فنی، اقتصادی و اجرایی بسیار حائز اهمیت است، چرا که انتخاب صحیح این مقطع فولادی، مستقیماً بر استحکام، ایمنی و کارایی سازه تأثیر میگذارد.
۱. مشخص نمودن نوع تیرآهن مورد نیاز (HEA، HEB، HEM)
پیش از اقدام به خرید، لازم است نوع دقیق تیرآهن هاش با توجه به نیاز سازهای مشخص گردد:
- برای سازههای سبک:
نوع HEA پیشنهاد میگردد.
- برای سازههای نیمهسنگین یا باربر:
نوع HEB مناسبتر است.
- برای پروژههای صنعتی یا بسیار سنگین:
نوع HEM انتخاب شود.
این انتخاب باید بر پایه محاسبات مهندسی، نقشههای اجرایی و نظر مشاور سازه انجام گیرد.
۲. تعیین استاندارد و گرید فولاد
خریدار باید اطمینان حاصل نماید که تیرآهنها مطابق با استانداردهای بینالمللی نظیر DIN 1025 یا EN 10034 تولید شدهاند. همچنین، باید گرید فولاد مصرفی (نظیر ST37، ST44 یا ST52) بهدرستی تعیین گردد؛ زیرا گرید فولاد بر مقاومت کششی و رفتار سازهای تیر تأثیرگذار است.
۳. بررسی ابعاد، وزن و جدول اشتال
لازم است مشخصات ابعادی تیرآهن (شامل ارتفاع جان، عرض بال، ضخامت جان و ضخامت بال) با جداول مهندسی (نظیر جدول اشتال) تطبیق داده شود. وزن هر شاخه نیز باید با استاندارد مطابقت داشته باشد؛ چرا که کاهش یا افزایش وزن ممکن است نشاندهنده غیراستاندارد بودن محصول باشد.
۴. اطمینان از اصالت برند و کارخانه تولیدکننده
در بازار ایران و منطقه، کارخانههایی همچون ذوبآهن اصفهان، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، ترک، روس و چین جزو تأمینکنندگان اصلی میباشند. انتخاب برند معتبر و شناختهشده، از بروز مشکلات ناشی از کیفیت پایین جلوگیری خواهد کرد. همچنین باید اسناد مربوط به آنالیز شیمیایی و گواهی کیفیت محصول (Mill Test Certificate) دریافت شود. شما می توانید همه این محصولات را از بازار ریل تهیه کنید کافی ست تماس بگیرید.
۵. بازرسی ظاهری و فیزیکی محصول
پیش از پذیرش نهایی، باید از نظر فیزیکی نیز موارد زیر مورد بررسی قرار گیرد:
- صاف بودن بالها و جان تیرآهن
نداشتن زنگزدگی، تابخوردگی، ترک، بریدگی یا حفره
- یکنواختی سطح مقطع در طول شاخه
تطابق مهر حکشده روی تیرآهن با مشخصات سفارش
۶. توجه به نحوه حمل، انبارش و بارگیری
در صورتی که پروژه در مناطق دورافتاده یا صعبالعبور قرار دارد، باید حملونقل تیرآهن هاش با دقت برنامهریزی شود. به دلیل وزن بالا و طول زیاد این نوع تیرآهن، نیاز به جرثقیل و تجهیزات ویژه برای تخلیه و نصب وجود دارد. همچنین باید در محل پروژه، مکان مناسبی برای انبار کردن بدون تماس با رطوبت در نظر گرفته شود.
۷. مقایسه قیمت و شرایط خرید از فروشندگان مختلف
در نهایت، لازم است قیمت اعلامی چند تأمینکننده معتبر مقایسه شود. عواملی نظیر:
- هزینه حمل
- امکان صدور فاکتور رسمی
- شرایط پرداخت (نقد، چک، اعتباری)
- زمان تحویل
همگی باید در تصمیمگیری لحاظ شوند. خرید ارزانتر همیشه به معنای خرید بهتر نیست، بهویژه در پروژههای حساس و عمرانی.
۸. مشاوره با مهندس طراح یا ناظر پروژه
پیش از نهاییسازی سفارش، توصیه میگردد که با مهندس محاسب یا ناظر پروژه مشورت شود تا هماهنگی کامل میان مصالح خریداریشده و نقشههای اجرایی حاصل گردد.
روش های فروش تیر آهن هاش :
روشهای فروش تیرآهن هاش (H-Beam) در بازار آهنآلات، بسته به نوع فروشنده (کارخانه، بازرگانی، انبار، یا فروشگاه) و نیاز خریدار (پروژهای، انبوه، یا خرد) متفاوت است. شناخت این روشها برای خریداران و حتی فروشندگان اهمیت بسزایی دارد، چرا که میتواند موجب بهینهسازی در هزینهها، زمان تحویل و کیفیت تأمین گردد.
۱. فروش مستقیم کارخانهای (از تولیدکننده به خریدار)
در این روش، کارخانههای تولیدکننده نظیر ذوبآهن اصفهان یا تولیدکنندگان خارجی (ترک، چین، روسیه) مستقیماً با خریداران قرارداد فروش منعقد مینمایند.
ویژگیها:
خریدار باید معمولاً حجم بالایی سفارش دهد.
پرداخت معمولاً بهصورت نقدی یا LC (اعتبار اسنادی) انجام میپذیرد.
قیمتگذاری طبق نرخ رسمی بورس یا نرخ روز کارخانه صورت میگیرد.
مزایا:
حذف واسطهها و کاهش هزینه نهایی
دریافت کالای اصل با گواهینامه رسمی و آنالیز کیفی
محدودیتها:
مناسب برای شرکتهای پیمانکاری بزرگ، دولتی یا پروژههای عظیم
زمان تحویل ممکن است طولانیتر باشد (وابسته به برنامه تولید کارخانه)
۲. فروش از طریق بورس کالا
برخی از تولیدکنندگان، تیرآهن هاش را در بورس کالای ایران عرضه میکنند و متقاضیان میتوانند از طریق کارگزاریهای رسمی، در فرآیند خرید شرکت نمایند.
ویژگیها:
قیمتگذاری شفاف و رقابتی
نیازمند داشتن کد بورسی و ثبت سفارش رسمی در سامانه
مزایا:
دسترسی به نرخ رقابتی و قانونی
تضمین کیفیت و اصالت کالا
محدودیتها:
مناسب برای خریداران حقوقی و با تجربه در معاملات بورس
نیاز به آشنایی با قوانین بورس و مراحل تسویه
۳. فروش انباری (از طریق انبارهای مرکزی یا نمایندگیها)
در این روش، تأمینکننده (بازرگان یا شرکت پخش) مقادیر زیادی از تیرآهن هاش را از کارخانه خریداری نموده و در انبار خود نگهداری میکند و بهصورت روزانه یا هفتگی اقدام به فروش مینماید.
ویژگیها:
مناسب برای خریدهای متوسط و کوچک
امکان تحویل فوری وجود دارد
فروش بر اساس وزن یا شاخه انجام میپذیرد
مزایا:
سرعت در تحویل
انعطاف در شرایط پرداخت (نقدی، چکی)
محدودیتها:
قیمت معمولاً بالاتر از نرخ کارخانه یا بورس است
نیاز به بررسی اصالت و تطابق مشخصات فنی با سفارش
۴. فروش اینترنتی (آنلاین)
در سالهای اخیر، برخی از فروشگاههای اینترنتی تخصصی در زمینه آهنآلات فعالیت خود را آغاز نمودهاند و امکان ثبت سفارش تیرآهن هاش بهصورت آنلاین را فراهم کردهاند.
ویژگیها:
خریدار میتواند از طریق وبسایت، نوع، اندازه و تعداد تیرآهن مورد نیاز را انتخاب و سفارش ثبت نماید.
مزایا:
سهولت در دسترسی به قیمت روز
امکان مقایسه سریع قیمتها از فروشندگان مختلف
پشتیبانی تلفنی و ارسال سریع
محدودیتها:
احتمال وجود واسطه یا عدم شفافیت در برند محصول
نیاز به بررسی بیشتر جهت اطمینان از معتبر بودن فروشگاه
۵. فروش پروژهای (قراردادی)
در این روش، فروشنده با کارفرما یا پیمانکار وارد مذاکره شده و بر اساس نیاز پروژه، قرارداد تأمین تیرآهن هاش با شرایط خاص منعقد مینماید.
ویژگیها:
قرارداد میتواند شامل فازبندی، قیمتگذاری پلکانی، یا تضمین تحویل در زمانهای مشخص باشد.
مزایا:
ثبات قیمت در طول پروژه
اختصاص سهمیه خاص به پروژه
امکان خرید مدتدار یا اعتباری
محدودیتها:
نیاز به مستندسازی کامل، ضمانتنامه یا تضامین بانکی
تعهدات دقیق در خصوص زمان و کیفیت تحویل
۶. فروش صادراتی (برای بازارهای خارجی)
در این حالت، شرکتهای بازرگانی یا تولیدکننده داخلی، تیرآهن هاش را به کشورهای دیگر صادر مینمایند.
ویژگیها:
نیاز به رعایت استانداردهای بینالمللی، بستهبندی خاص و اسناد صادراتی (پروفرما، فاکتور، بیمهنامه، گواهی مبدا)
مزایا:
توسعه بازار فروش
کسب درآمد ارزی برای تولیدکننده
محدودیتها:
وابسته به نرخ ارز و محدودیتهای گمرکی
هزینههای بالای حمل و بیمه
تماس با مرکز پشتیبانی
09121221284